Kryptowaluty,
„waluty" wirtualne, „waluty" cyfrowe nie są „pieniądzem
elektronicznym" w rozumieniu prawa.
To cyfrowa
reprezentacja umownej wśród jej użytkowników wartości, która nie jest emitowana
i gwarantowana przez żaden bank centralny na świecie (np. polski złoty emituje
Narodowy Bank Polski). „Waluta" wirtualna jest używana jako imitacja
pieniądza, jeśli dwie strony transakcji tak między sobą uzgodnią.
Jednak nie
jest to waluta lub środek pieniężny (tak jak np. złoty). Używanym w praktyce
określeniem jest „waluta wirtualna”, pseudowaluta, nibywaluta, kryptowaluta. W
większości przypadków nie wiadomo, kto stoi za daną „walutą" wirtualną,
ponieważ działa ona według komputerowego programu, algorytmu.
Tokeny
emitowane w ramach Zbiórek również nie są „pieniądzem elektronicznym" w
rozumieniu prawa.
Tokeny to
cyfrowy zapis stanowiący potwierdzenie zawarcia umowy w ramach Zbiórki, zgodnie
z warunkami określonymi w dokumencie sporządzonym przez podmiot organizujący
Zbiórki, zwane warunkami zbiórki, whitepaper, regulamin, „terms and conditions”
lub podobnie.
Wartość
tokenu jak również faktyczna możliwość jego późniejszego zbycia wynika zarówno
z warunków Zbiórki oferowanych przez podmiot organizujący Zbiórkę, jak również
przebiegu projektu dla którego organizowana jest Zbiórka, który jak wszelka
działalność gospodarcza wiąże się z ryzykiem niepowodzenia. Zgodnie z
zapewnieniami podmiotu organizującego token nie jest również instrumentem
finansowym ani innym produktem lub usługą, który wymagałby dla ich przekazania
lub obrotu zgody jakichkolwiek organów nadzoru nad rynkami finansowymi.
W polskim
prawie pojęcie „wirtualnej waluty” jest objęte regulacją ustawy o
przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca
2018 r., co wiąże się z obowiązkiem podmiotów zajmujących się wymianą „walut
wirtualnych” do uzyskania wpisu do rejestru działalności w zakresie walut
wirtualnych. Usługodawca uzyskał taki wpis do rejestru w dniu 4 maja 2022 r.
(numer wpisu RDWW-257).
Na datę sporządzenia Regulaminu
opublikowane jest unijne rozporządzenie w
sprawie rynku kryptoaktywów (Rozporządzenie MiCA) natomiast z pewnymi wyjątkami
zacznie być stosowane od dnia 30 grudnia 2024 roku. Rozporządzenie MICA wprowadza
pojęcie kryptoaktywów, zgodnie z którym „kryptoaktywo” oznacza cyfrowe
odzwierciedlenie wartości lub prawa, które da się przenosić i przechowywać w
formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub
podobnej technologii.
Tym samym
w dacie sporządzenia Regulaminu emisja, obrót lub pośrednictwo w obrocie
kryptoaktywami w UE są nieregulowane, z zastrzeżeniem wyżej wskazanych
przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu
terroryzmu.
Posiadanie
i nabycie „walut wirtualnych” lub tokenów wydanych w ramach Zbiórek wiąże się z
wieloma rodzajami ryzyka, których użytkownicy powinni być świadomi, zanim
zdecydują się zainwestować swoje oszczędności.
Komisja
Nadzoru Finansowego udostępnia komunikaty wskazujące na ryzyka związane z
inwestowaniem lub powierzeniem środków w ramach ofert nabycia kryptowalut, w
tym tokenów, jak i informacje o zasadach działania rynku kryptowalut (np. https://www.knf.gov.pl/komunikacja/podcast/kryptowaluty).
Ryzyko
związane z możliwością utraty środków z powodu kradzieży. „Waluty wirtualne”
lub tokeny mogą być przedmiotem kradzieży, np. w wyniku cyberataku na podmiot
prowadzący wymianę „walut" wirtualnych lub infrastrukturę użytkownika. Dla
przykładu w październiku 2016 roku w niewyjaśnionych okolicznościach zakończył
działalność jeden z największych w Polsce serwisów wymiany „walut wirtualnych”.
Dochodzenie roszczeń i odzyskanie środków przez użytkowników może być w takiej
sytuacji niemożliwe.
Ryzyko
związane z brakiem gwarancji. „Waluty wirtualne” nie są gwarantowane przez
Bankowy Fundusz Gwarancyjny, gdyż nie są one depozytami bankowymi.
Ryzyko
związane z brakiem powszechnej akceptowalności. „Waluty wirtualne” ani tokeny
nie są powszechnie akceptowalne w punktach handlowo-usługowych. Nie są też
prawnym środkiem płatniczym ani walutą. Oznacza to, że podmioty gospodarcze nie
mają obowiązku akceptowania płatności w „walutach wirtualnych” lub tokenach,
nawet jeżeli wcześniej je akceptowały.
Ryzyko
związane z możliwością oszustwa. Niektóre oferowane formy inwestowania w
„waluty wirtualne” lub tokeny mogą mieć charakter piramidy finansowej, co –
dodatkowo ze względu na opisane wyżej specyficzne rodzaje ryzyka – może w
krótkim czasie doprowadzić do utraty środków finansowych inwestora. Jeżeli tego
typu sytuacja będzie miała miejsce w Polsce, jedyną formą ochrony będzie
postępowanie karne, bowiem żadne polskie instytucje ochrony inwestorów czy
konsumentów (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Komisja Nadzoru
Finansowego) nie mają prawnych możliwości skutecznej pomocy. Znacznym
utrudnieniem w dochodzeniu roszczeń jest to, że podmioty obracające „walutami
wirtualnymi” lub wydające tokeny działają w różnych krajach, o różnym stopniu
ochrony użytkowników.
Ryzyko
związane z dużą zmiennością ceny. Dotychczas ceny „walut wirtualnych”
charakteryzowały się wysoką zmiennością. Pojedyncze transakcje „walutami
wirtualnymi” mogą istotnie wpływać na kształtowanie się ceny.
Wartość
tokenu realnie jest pochodną sytuacji finansowej podmiotu organizującego i
powodzenia projektu, z którym związany jest token, a zatem jak przy każdej
działalności biznesowej istnieje ryzyko utraty wartości i
niewypłacalności.
W zakresie
Transakcji dotyczących wymiany Walut Wirtualnych na inne Waluty Wirtualne lub
wymiany Tokenów na inne Waluty Wirtualne (o ile będzie to możliwe zgodnie z
Regulaminem), jak i wymiany Środków Pieniężnych na Waluty Wirtualne lub Tokeny
albo ich wymiany (o ile będzie to możliwe zgodnie z Regulaminem) na Środki
Pieniężne w ramach procedury wpłaty i zasilenia Konta albo wypłaty Wirtualnych
Walut lub Tokenów Usługodawca jest stroną dokonywanej wymiany.
W zakresie
Transakcji dotyczących umów objętych Warunkami Zbiórek Usługodawca przy
wykorzystaniu Serwisu (strony internetowej i oprogramowania) świadczy jedynie usługi
polegające na umożliwieniu dokonywania takich Transakcji i faktycznie nie jest
stroną Transakcji, jak również nie prowadzi jakichkolwiek analiz i weryfikacji
w zakresie warunków biznesowych i organizacyjnych związanych ze Zbiórkami i
tokenami wydanymi w ramach Zbiórek ani sytuacji stron transakcji, w tym
zakresie opierając się na zapewnieniach stron Transakcji, zwłaszcza podmiotu
organizującego. Tym samym nie odpowiada za jakiekolwiek okoliczności związane z
wykonaniem umowy wynikającej z przystąpienia do Zbiórki oraz otrzymanymi przez
użytkownika tokenami.